Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, jak będzie wyglądać przyszłość internetu? W miarę jak technologia się rozwija, oczekiwania co do tego, jak będzie wyglądać nasza wirtualna rzeczywistość, także ewoluują. Wśród tych koncepcji i trendów od jakiegoś czasu pojawia się pojęcie metawersum.

Metawersum (ang. metaverse), to koncepcja wirtualnej rzeczywistości, która wykracza poza tradycyjne granice przeglądania stron internetowych czy korzystania z mediów społecznościowych. To miejsce, gdzie wirtualny świat staje się integralną częścią naszego codziennego życia.

W tym artykule omawiamy podstawowe informacje o metawersum, odkrywając, jak ta technologia kształtuje sposób, w jaki funkcjonujemy zarówno online, jak i offline. Przedstawiamy wam, jak metawersum może być wykorzystywane w komunikacji, pracy, nauce, rozrywce czy nawet przemyśle. Zajmiemy się także kwestią tego, jakie wyzwania stwarza dla społeczeństwa.

Czym jest metawersum?

Metawersum to koncepcja wirtualnej rzeczywistości. Termin ten pochodzi od połączenia słów „meta”, oznaczającego coś, co znajduje się nad lub za czymś, oraz „wersum”, od „uniwersum” – sugerując, że jest to uniwersum ponad naszym znanym światem.

Ale czym dokładnie jest metawersum? Można to postrzegać jako rozszerzenie naszej rzeczywistości o wymiar wirtualny. Jest to przeniesienie interakcji społecznych, rozrywki, pracy i wielu innych dziedzin do wirtualnego świata. 

W metawersum użytkownicy (często reprezentowani przez avatary) mogą znajdować się w odległych od siebie miejscach, ale interaktywnie eksplorować, tworzyć, komunikować się i współpracować ze sobą w sposób, który nie jest możliwy w tradycyjnym internetowym środowisku. Jest to koncepcja, która wykracza poza statyczne strony internetowe i aplikacje, oferując dynamiczne, trójwymiarowe środowisko. 

Korzystanie z metawersum jest możliwe dzięki urządzeniom, które pozwalają na interakcję z wirtualnymi środowiskami trójwymiarowymi oraz dostarczają immersyjnych doświadczeń. Przykłady takich urządzeń to gogle VR (umożliwiają użytkownikom wejście do wirtualnego świata), gogle AR (pozwalają na nakładanie wirtualnych obiektów i informacji na rzeczywisty świat), smartfony i tablety, komputery, konsole do gier i kontrolery.

Krótka historia

Jednym z wczesnych prekursorów koncepcji metawersum była Sensorama – maszyna stworzona przez Mortona Heiliga w latach 50. XX wieku. Sensorama nie była bezpośrednio związana z internetem, ale reprezentuje wczesną próbę stworzenia immersyjnego środowiska wirtualnego. Przykładowo, Sensorama wykorzystywana była w kinematografii. Film pokazywany w Sensoramie mógł być podróżą na motocyklu przez miasto, podczas której widz doświadczał wrażeń dźwiękowych i zapachowych, co miało stworzyć wrażenie, że naprawdę znajduje się w tej sytuacji.

Samo pojęcie metawersum po raz pierwszy pojawiło się w 1992 roku w powieści fantastyczno-naukowej “Zamieć” autorstwa Neala Stephensona. Bohaterowie prowadzili drugie życie właśnie w wirtualnym metawersum i byli tam reprezentowani przez avatary. Pomimo że wtedy był to tylko element literackiej fantazji, to jednak zainspirował on rozwój technologii wirtualnej rzeczywistości.

Pierwsze próby stworzenia funkcjonalnych metawersów pojawiły się w latach 90. i na początku XX wieku, wraz z rozwojem wirtualnych światów takich jak Second Life (jest to wirtualna rzeczywistość tworzona przez użytkowników, którzy mogą wchodzić ze sobą w interakcje w czasie rzeczywistym). Chociaż takie platformy były wtedy ograniczone w porównaniu do dzisiejszych standardów, to jednak stanowiły ważne kroki w kierunku tworzenia interaktywnych, trójwymiarowych środowisk online.

Obraz powyżej pokazuje, jak wyglądały avatary, gdy Second Life było po raz pierwszy udostępnione w wersji beta (czyli w październiku 2002).

Wraz z postępem technologicznym i coraz większymi możliwościami internetu, koncepcja metawersum zaczęła rozwijać się w coraz bardziej zaawansowane i złożone formy. W ostatniej dekadzie pojawiło się wiele nowych inicjatyw i projektów, które starają się zrealizować wizję metawersum, od platform społecznościowych po rozszerzoną rzeczywistość (AR – augmented reality), wirtualną rzeczywistość (VR – virtual reality) i mieszaną rzeczywistość (MR – mixed reality).

Jednym z bardzo popularnych  przykładów zastosowania technologii rozszerzonej rzeczywistości z ostatniej dekady jest gra Pokémon GO, w której gracz spaceruje z telefonem w świecie rzeczywistym i szuka pokemonów:

Inny znany przykład metawersum to platforma VRChat, która umożliwia użytkownikom tworzenie i udostępnianie własnych światów wirtualnych oraz spotykanie się i rozmawianie ze znajomymi z całego świata. 

Głównie największe firmy technologiczne, takie jak Meta, Google, Microsoft czy Apple, mają największy wpływ na rozwój metawersum. Facebook zmieniło nazwę na Meta w 2021 roku, i tym samym Mark Zuckerberg ogłosił, że ta firma skupi się na rozwoju właśnie metawersum. Jednak Meta poniosła 10 miliardów dolarów straty na tej technologii i w lutym 2023 Mark Zuckerberg poinformował, że działalność Meta zwróci się w stronę rozwoju sztucznej inteligencji.

Mimo faktu, że niektórzy uważają, że rozwój tej dziedziny jest powolny, to dzięki coraz większemu zainteresowaniu społecznemu i możliwym zastosowaniom, historia metawersum wciąż się toczy i uważa się, że właśnie rozwój sztucznej inteligencji w ostatnich latach może mieć pozytywny wpływ na budowanie metawersum.

Metawersum w praktyce

Koncepcja metawersum staje się coraz bardziej realna wraz z rozwojem technologicznym i innowacjami w dziedzinie wirtualnej rzeczywistości (VR), rozszerzonej rzeczywistości (AR) oraz innych technologii związanych z tworzeniem immersyjnych środowisk cyfrowych. Coraz więcej firm i organizacji wykorzystuje metawersum w praktyce, aby prowadzić działania na nowym poziomie interakcji i zaangażowania.

Wirtualne spotkania, konferencje i wydarzenia kulturalne

Jednym z przykładów jest użycie metawersum do organizacji wirtualnych spotkań, konferencji czy wydarzeń kulturalnych i rozrywkowych. Przykładem narzędzia służącego do takich celów jest Microsoft Mesh. 

Powyższy zrzut ekranu przedstawia wykorzystanie narzędzia Microsoft Mesh przez firmę Takeda – ich metawersum jest wykorzystywane m.in. do wdrażania nowych pracowników.

Ciekawym przykładem jest użycie metawersum opisane przez Mateusza Madejskiego w Business Insider Polska. Został on zaproszony na konferencję na temat mody cyfrowej w metawersum i w tym artykule opisał, jak to wydarzenie wyglądało i jakie są jego odczucia.

Handel i e-commerce

Inną branżą, w której stosuje się metawersum, jest handel i e-commerce. Wirtualne sklepy i showroomy umożliwiają klientom interaktywne zapoznawanie się z produktami i dokonywanie zakupów w wirtualnej rzeczywistości. Przedsiębiorstwa tworzą wirtualne przestrzenie, w których klienci mogą przeglądać produkty za pomocą swoich avatarów. 

Jeden z takich showroomów został stworzony przez Demodern dla Xiaomi. Ta firma zleciła stworzenie metawersum służącego do wypromowania ich smartfonów Redmi Note 11 i urządzeń smart home. Użytkownicy, po stworzeniu swoich avatarów, mogli przetestować smartfony czy posłuchać muzyki za pomocą słuchawek Redmi Buds 3 Lite.

Edukacja i szkolenia

Metawersum otwiera nowe możliwości w dziedzinie edukacji i szkoleń, umożliwiając tworzenie interaktywnych lekcji, wirtualnych laboratoriów i symulacji. Może to być szczególnie użyteczne w przypadku nauki zdalnej oraz szkoleń pracowniczych. Zaletą takiej formy nauki jest z pewnością to, że jest atrakcyjniejsza dla uczniów niż “zwykłe” uczenie się z podręcznika.

Meta jako przykład takiego wykorzystania metawersum podaje wirtualne przedstawienie wydarzeń historycznych lub oglądanie z bliska powierzchni innych planet.

Przemysł i produkcja

W przemyśle metawersum znajduje zastosowanie w zakresie projektowania produktów, symulacji procesów produkcyjnych oraz tworzenia tzw. bliźniaków cyfrowych (ang. digital twin) całych fabryk lub też poszczególnych ich komponentów czy urządzeń. Ta technologia pozwala na wirtualne odwzorowanie fizycznych obiektów, co jest bardzo pomocne przy testowaniu skuteczności rozwiązań w świecie cyfrowym (zamiast budowania prototypów), zarządzaniu nimi zdalnie czy zwiększeniu efektywności danej firmy.

Przykładem jest BMW, które używa technologii od firmy Holo Light. Dzięki narzędziom rozszerzonej rzeczywistości, pracownicy BMW mogą szybko i efektywnie testować prototypy pojazdów i ich części, sprawdzać, czy poszczególne komponenty pasują do siebie i jak może przebiegać proces ich montażu. Dzięki tej technologii, stworzenie finalnego produktu zajmuje BMW o rok mniej czasu, co pokazuje, jakie możliwości producentom w różnych branżach daje wykorzystanie metawersum i pokrewnych technologii.

Wyzwania związane z wykorzystaniem metawersum

Metawersum, mimo swojego potencjału, niesie również szereg wyzwań i problemów. Jednymi z tych wyzwań są wyzwania związane z bezpieczeństwem danych oraz wyzwania prawne i etyczne. Korzystanie z nowoczesnych technologii może prowadzić do kradzieży danych lub innych naruszeń.

Kolejnym istotnym aspektem są zagrożenia zdrowotne. Długotrwałe korzystanie z urządzeń VR/AR może prowadzić do problemów takich jak nadmierne obciążenie oczu czy uczucie nudności. Niebezpieczną może też okazać się tendencja części społeczeństwa do utraty kontaktu z rzeczywistością, co może negatywnie wpłynąć na zdrowie psychiczne i społeczne użytkowników.

Wdrażanie metawersum wymaga również znacznych nakładów finansowych na zakup urządzeń i szkolenie pracowników, co stanowi istotne koszty i wyzwania infrastrukturalne dla wielu firm i organizacji. 

Dodatkowo, ważnym aspektem jest wpływ na środowisko. Produkcja i użytkowanie urządzeń metawersum może mieć negatywny wpływ na środowisko naturalne ze względu na zużycie energii i odpady elektroniczne.

Pomimo tych wyzwań, metawersum nadal pozostaje obiecującą technologią, która może przynieść wiele korzyści, ale ważne jest, aby podejść do niej z rozwagą i uwzględnić wszystkie aspekty jej wpływu na nasze życie i społeczeństwo.

Podsumowanie

Metawersum zmienia sposób, w jaki pracujemy, uczymy się czy komunikujemy. Pomimo licznych korzyści, jakie niesie za sobą ta technologia, istnieją również wyzwania związane z jej używaniem. Można usłyszeć również wiele opinii, że ta technologia nie jest jeszcze zbyt dobrze rozwinięta, patrząc chociażby na jakość graficzną. Niemniej jednak, metawersum pozostaje fascynującą i obiecującą technologią, która ma potencjał zmienić nasz świat. Kluczem do sukcesu jest rozwaga i uwzględnienie wszystkich aspektów wpływu tej technologii na społeczeństwo i gospodarkę.